Ψυχολόγος, Ψυχίατρος, Ψυχοθεραπευτής, Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, Life Coach: Ποιος είναι ποιος;

Στην εποχή μας, όλο και περισσότεροι άνθρωποι αναζητούν υποστήριξη για θέματα ψυχικής υγείας και προσωπικής ανάπτυξης. Ωστόσο, οι όροι "ψυχολόγος", "ψυχίατρος", "ψυχοθεραπευτής", "σύμβουλος ψυχικής υγείας" και "life coach" συχνά προκαλούν σύγχυση, καθώς πολλοί θεωρούν – εσφαλμένα – ότι πρόκειται για το ίδιο επάγγελμα. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για διαφορετικούς ρόλους, με διαφορετική εκπαίδευση, αρμοδιότητες και δυνατότητες παρέμβασης. Η σωστή ενημέρωση είναι κρίσιμη ώστε ο καθένας να απευθυνθεί στον κατάλληλο επαγγελματία, ανάλογα με τις ανάγκες του.

Ψυχίατρος

Ο ψυχίατρος είναι ιατρός, απόφοιτος Ιατρικής Σχολής, με ειδίκευση στην Ψυχιατρική. Είναι ο μόνος επαγγελματίας ψυχικής υγείας που μπορεί να συνταγογραφήσει φαρμακευτική αγωγή (π.χ. αντικαταθλιπτικά, αγχολυτικά), καθώς και να διαγνώσει και να θεραπεύσει ψυχικές διαταραχές. Αξιολογεί αν τα συμπτώματα ενός ατόμου οφείλονται σε ψυχικές, σωματικές ή συνδυασμένες αιτίες.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Υγείας, οι ψυχίατροι θα πρέπει να επιδεικνύουν δεξιότητες όπως:

• Επαρκή αξιολόγηση και διαχείριση ασθενών ανεξαρτήτως προφίλ.

• Αντιμετώπιση επειγόντων περιστατικών (όπως αυτοκτονικός ιδεασμός, ψυχοκινητική διέγερση).

• Παροχή ψυχολογικής υποστήριξης και γνώση ψυχοθεραπευτικών τεχνικών.

• Δυνατότητα παραπομπής σε εξειδικευμένες ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις.

• Παραγγελία εργαστηριακών εξετάσεων και φαρμακευτική συνταγογράφηση.

Ψυχολόγος

Ο ψυχολόγος είναι απόφοιτος Πανεπιστημιακού Τμήματος Ψυχολογίας (εσωτερικού ή εξωτερικού) και διαθέτει Άδεια Άσκησης Επαγγέλματος. Εξειδικεύεται στη μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς και των νοητικών διεργασιών, χρησιμοποιώντας επιστημονικές μεθόδους. Έχει τη δυνατότητα να διενεργεί ψυχολογική αξιολόγηση, ψυχομετρικά τεστ, να παρέχει συμβουλευτική και – εφόσον έχει εκπαιδευτεί – και ψυχοθεραπεία.

Ο επαγγελματίας ψυχολόγος εφαρμόζει τις αρχές της ψυχολογίας με βάση επιστημονικά και δεοντολογικά πρότυπα για την προαγωγή της ψυχικής ευημερίας ατόμων, ομάδων και κοινωνιών (σύμφωνα με τον ορισμό της EFPA). Δεν έχει τη δυνατότητα να συνταγογραφήσει φάρμακα.

Η ψυχολογία διακρίνεται σε επιμέρους κλάδους (π.χ. κλινική, σχολική, συμβουλευτική), και πολλοί ψυχολόγοι αποκτούν μεταπτυχιακές εξειδικεύσεις σε συγκεκριμένες ειδικότητες.

Ψυχοθεραπευτής

Ο όρος "ψυχοθεραπευτής" δεν αντιστοιχεί σε αυτόνομο πανεπιστημιακό τίτλο αλλά δηλώνει εξειδίκευση σε κάποια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση, όπως η ψυχαναλυτική, η γνωσιακή-συμπεριφορική, η συστημική κ.ά. Ψυχοθεραπευτές μπορεί να είναι ψυχολόγοι, ψυχίατροι ή άλλοι επαγγελματίες υγείας με επιπλέον εκπαίδευση.

Στην Ελλάδα, μόνο όσοι έχουν άδεια άσκησης επαγγέλματος ως ψυχολόγοι ή ψυχίατροι μπορούν να προσφέρουν νόμιμα ψυχοθεραπεία. Η ψυχοθεραπεία στοχεύει σε βαθύτερες αλλαγές στον τρόπο σκέψης, στα συναισθήματα και στη συμπεριφορά του ατόμου, μέσα από μια μακροχρόνια θεραπευτική σχέση.

Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας & Life Coach

Οι ρόλοι αυτοί έχουν αναδυθεί κυρίως τα τελευταία χρόνια και δεν απαιτούν πανεπιστημιακή εκπαίδευση στην ψυχολογία ή την ιατρική. Συνήθως πρόκειται για άτομα που έχουν παρακολουθήσει σύντομα εκπαιδευτικά προγράμματα ή σεμινάρια σχετικά με την προσωπική ανάπτυξη και τη διαχείριση καθημερινών δυσκολιών.

Οι σύμβουλοι ψυχικής υγείας και οι life coaches δεν έχουν δικαίωμα να διαγνώσουν ψυχικές διαταραχές ή να προσφέρουν ψυχοθεραπεία. Παρέχουν καθοδήγηση και συμβουλευτική σε πιο πρακτικά ζητήματα ζωής, όμως η επιστημονική τους κατάρτιση μπορεί να ποικίλλει σημαντικά. Είναι σημαντικό, επομένως, ο καθένας που αναζητά βοήθεια να γνωρίζει τι μπορεί και τι δεν μπορεί να προσφέρει ένας τέτοιος επαγγελματίας.

Συμπερασματικά, η ψυχική υγεία είναι ένας τομέας που απαιτεί εξειδίκευση, ευαισθησία και επιστημονική επάρκεια. Η επιλογή του κατάλληλου επαγγελματία βασίζεται στις ανάγκες του ατόμου, τη φύση του προβλήματος και τον τύπο υποστήριξης που επιζητά. Αν νιώθεις ότι χρειάζεσαι βοήθεια, είναι σημαντικό να απευθυνθείς σε κάποιον με την κατάλληλη επιστημονική κατάρτιση και εμπειρία, ώστε να λάβεις ουσιαστική και ασφαλή στήριξη.